Tuesday, October 23, 2012

Shillong ZSP leh Zou Nam Tanchin Tomkim (Brief history of ZSP and Zou community in Shillong)

- Johny Lalbiaklian.

 1980 malam peh in Zoute zong akhom khom in Shillong tualpi ah naki um sam hi. Hun le nite hing pei toujel in Pasian hepina toh Zoute zong sepna (service) leh siamzilna (education) pansanin shillong a um awl nounou in ahing kibelap toujel hi.

Tuahunlaiin, shillong ah eimi (Khulsuan/Zosuan)Manipur ahingkipante itawmmama nalai uhin, Eimi Students Union Shillong kichi zong ana um zozen hi. Tam union in mijousia ahuap ziahin, akithupi bol mama hi. Hinanleh Mizoram leh Nagaland a iu-inauten ang join valong sih uhin, Manipur a eimi khenkhatte tuabang veve zong a um hi.

Tuahunlai in Pasian biah kikhopna lam ah, Zou, Simte, Paite, Sukte(Tedim Chin) kichite pen Hagau thulam ah, Zomi Worship Service min in mun khat ah ina umkhom uhin, kikhop leh phatna lasahte bang anuam mama hi. Eima keeng mai a ding thei kihi napiin kigawmna ingainat jiah leh iham ipau kikop thei gige tobang ihijieh in atunga igen nam teng pen ZWS min in hagau thu ah ina kigomkhawm uhi. Hinanleh tahsa lam in mihingte ang zaw paipai khah ziah in, michin in amauh chibing-nambing chiat ang ngai poimaw ua, tuaziah in pawl tuamtuam ah ina kikhen kia uhi.

Monday, December 5, 2011

Manipur Zo suon namte ana kikhennen dan

By: S. Thangboi Zou

Ethnic Group Bangchina?

Modern Dictionary of Geography ah ethnic group umjie tambang in kigiel hi: ethnic group refers to a group of people united by a common characteristics… related to race, nationality, language, religion or some other aspects of culture. Ethnic group/nam-tum ichi khu north east India a kibuoipi pen leh silsuimi(researcher) ten zong alunglutpi pente lah a khat ahi. Ethnicity suidan chi ni(2) in khen thei hi: (1) Primordialism leh (2) Existentialism or Circumstantialism ahi. Primordialism khu khanggui khat, kipatna kibang, sisan kibang, tawndan, ham le pau kibangte namkhat ahi chia suina ahi. Circumstantialism ahileh primordialism dan hilou in, namkhat dinkhiet (nation building) na dinga vanzat poimaw, ham leh pau, khanggui-guilou, kipatna leh tawndan kichite toh kisai khalou in, a ut taphot namkhat a gawmkhawm a, gamtum khat nei ding chi ngaidan ahi. Unity in diversity chidan deu tobang ahi. India nation building umdan toh kibang mama ahi. Naga ten zong a nampi dinkhietna nasep ah tambang ngaidan peipi uhi. Ei Zo suante nam ngainatna (nationalism) khu primordialism concept apat (based) ahia, hinanleh, ikiim a unau Nagate a khu circumstantialism based ahi. Eiten Chin-Kuki-Mizo-Zomi, etc. teng chikhat namkhat, ham leh pau kinai, tawndan kibang, chite pansan in namkhat ihina iphuong zah lai un, Naga ten koipou/anuom tapou Naga nam suoh thei/ahithei ahi, Naga min a kigawm thei ahi chi 1950s lai apat ana tang koupi ta uhi. Tuajieh in eimi nam toh kinai, hing kipatna leh ham le pau a iki naipi uh unau Chothe, Maring, Koireng, Anal, Aimol, Chiru, leh adang dang, nidanglai a British ten Old Kuki chia ana min vaw te uh, Naga toh akinai na um het lou pi in ‘Naga nam’ ah ana luut uhi. Ei ham/pau leh tawndan kinai namkhat a um thei ding teng atuom chiet ah ki um daih hi. Hibang a Zo suon namte bang chidan a atel-tel a kikhen neen sieng ihi uh e, chi themkhat bul suina nei lei chi lunggel kanei hi.

Leitung leh anuoi lam suina

Manipur ah 2010 bullam deu a economic blockade um jieh in vanman teng rocket bang in kikaptou sieng a, adieh in thautui leh gas man uong dieh hi. Thautui litre 1 ah Rs. 150 atun lai in gas buh khat Rs.1300 bang man zou hi. Tami oil & gas poimawna imit ngei in imu ua, hinanleh bang hing chi pien khiet a bang hing chi kibawl khiet ahiei, chi eiten suikhietna anakinei kha ngailou maithei hi...Tam khu geo-scientist te nasep khat ahi. Tuakhu Geology kichi hi.


Geology kichi Greek kam apat hing kilahkhie ahia, ‘geo’ khu earth (leitung) china ahia, ‘logy’ chikhu ‘study/discourse’ (sinna/zilna) chi ahi. Mangkam in, Geology is the scientific study of earth (leitang suina/sinna) chi ahi mai ding. Geology in bajam tuom tuom nei a, tuate khu: Physical Geology, Geo-Tectonic (earthquake lam suina), Structural Geology, Geomorphology, Minerology, Petrology, Stratigraphy, Paleontology, Economic Geology, Geophysics, Geochemistry, leh adang tampi um hi. Tulai leitung khantoh zawh in gamchin in atahsap huna ding in leisiet-goumaphate (earth’s resources) poimaw chiet uhi. Tuajieh in tam goute sui khietna leh pholdohna thupi tahtah te nei uhi.

Wednesday, October 20, 2010

ZOTON SPORTS 2010

Shillong ei Zoute khangthu ading a amasapen ZOTON SPORTS apeisa  7th- 9th & 15th October, 2010 sungteng Shillong khopi apan Km 2 vel agamla Mosbuit Ground leh Parish Ground, Nongthymai-te ah nasatah in kizang khinta hi. Tuohun ah, guo-le-dai in suhbuoi chitah in hing subuoi nanleh, Zou vontawi ateh-akhang in tuobang a iminam kituoh tah a kipawlkhawmna hing dal leh subuoi guo-le-dai pen kithunei khum dimdem in ki-apmaina nasatah in pai veve hi. Sports hun a ni masa tegel (first two days) ah ah guo chiin den ahiman in, duthusam bangtah in ki-apmaina peizang theilou hi. Hinanlezong khangnoute guo lah ah kimawl ngam thouthou uhi. Ani thum ni (3rd day) leh 15th Ocotober in guo theudeu ahimanin kimawlna lamzang tah in paithei a, khophat hun pen ki taga nawimu gawp in khomiel tandong kimawlna om hi. Atawpna ah gari light nuoi ah Closing Ceremony kizang hi. Tuobang lummei lai ah Zousalpha/Zouliaphate zousie lungliep dehsuoi lou uhi. NGALLIEM VONTAWI KAZAU LOU LAI UH E!!! Sports hunsung a zinlien (Chief Guest) hina leh silpieh toh vaiguon hing uop tegel tahlang vai:

Friday, May 7, 2010

Eiten Zong Bawl Thei Hai... (Career Guide)

- S. Thangboi Zou, NEHU, Shillong

Khatvei lam deu in ka lawite khat in sms hing thot a, tua sms in kalung sim ah kingaituona tha khat hing guon hi: “Common news in CCPur report: If a Mizo drives a car people say that there is a businessman in their family; if a Kuki(Thado) drives people say he is a chief; If a Paite drives people say there is a central service holder in their family; if a Hmar dives, they say one of them is in USA. Lastly, if a Zou drives a car, people say that there is an Indian army in the family..” Va dih kim chet sih nanleh tami thumal in gen saupi nei in kathei hi. I profession(nasep) uh hunsawtpi apat itawndan(tradition) khat a ipeipi den uh hileh kilawm kasa hiel hi. A tribe wise percentage et in ei Chin-Kuki nam sung ah Zoute army nnasem kitam pen ding chi kana gintat sa ahi mawng hi. Survey kibawl leh dih ding chi hangsantah in zong kagen ngam hi. Tuabang kaal ah, Siamsin nalam ngai poimawna nei tha ding in hatna leh chouna hizaw in kala a, tuajieh in tamnah them khat kikum lei chi ka lunggul hi.

Siamsinna khu tulai khanga di’a hiem poimawpen pen ahi ta hi. Siamsinna/Siamna um lou in mite nua phah dan hasah ta hi. Thupil tom in “Siam sinna khu khantouna chabi ahi” ana chi a, adih petma hi. Tualou ah zong “all round development (khantouna pumlum)” zong akichi nalai hi. Sum le pai pen apoimaw a, hinna ding in ‘alou thei lou’ ahi nahi.Tuabanah, sum le pai pen lai siem vateh lou in zong sui thei a, muthei ahi.